RASOWE*PL

Rashid - dawny admin

Koty są szczególnie wrażliwe na różne schorzenia układu moczowego. Najczęstszym problemem z jakim się stykamy jest kamica moczowa, która jest chorobą przewlekłą , charakteryzującą się powstawaniem w układzie moczowym(nerki, moczowody, pęcherz, cewka moczowa) złogów o różnej twardości i wielkości, zawierających składniki moczu. Wpływ na rozwój tej choroby ma ilość i rodzaj spożywanych płynów, jakość pokarmów jak i klimat oraz indywidualne cechy osobnicze.
Wszelkie cechy wrodzone i dziedziczne odgrywają tu drugorzędną rolę. W klimacie zbyt suchym i gorącym dochodzi do występowania kamicy moczowej z powodu utraty zbyt dużej ilości wody, oraz chlorku sodowego co prowadzi do zagęszczenie moczu.
Ogromny wpływ na występowanie kamicy moczowej ma dieta. Obficie białkowa, bogata w wapń prowadzi do powstawania kamieni moczowych na skutek zbytniego zakwaszenia moczu. Diety oparte na składnikach roślinnych działają diuretycznie, dzięki temu odczyn moczu jest o charakterze Ph obojętnym co zmniejsza ryzyko występowania kamicy. Cały mechanizm powstawania kamieni nerkowych nie jeszcze do końca wyjaśniony. Patogeneza powstawania kamicy moczowej jest złożonym procesem biofizycznym. Są to zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej jak i przemiany kwasu szczawiowego oraz zaburzenia gospodarki purynowej i aminokwasowej.
Zagadnienie to opiera się na wielu hipotezach jak i na poniższych teoriach:
Teoria koloidów ochronnych - tworzenie się kryształów w moczu występuje wówczas, gdy została zaburzona równowaga pomiędzy ilością koloidów ochronnych a ilością utrzymujących się w roztworze krystaloidów.
Teoria krystalizacji Hellera - musi istnieć roztwór przesycony, natomiast substancja organiczna kamieni moczowych pełni rolę lepiszcza kryształów.
Teoria Kocha i Boshamera – powstają na skutek uszkodzenia czynności nerki , co prowadzi do zaburzeń ukrwienia w miąższu nerkowym, w związku z czym powstająa kuliste twory białkowe wiążące się w sole mineralne.
Teoria Carra - wskutek wstecznego cofania się moczu z miedniczki i kielichów do naczyń chłonnych, gdzie dochodzi do tworzenia się tam drobniutkich konkrementów. Zjawisko to zachodzi głównie tam, gdzie uszkodzone są i rozdęte naczynia z powodu przewlekłych stanów zapalnych.
Teoria Boyce'a i Dulce'a - w moczu pojawiają się składniki, które tworzą macierz organiczną tj. uroprotein i uromukoidów .
Teoria Randalla - pod wpływem czynników toksycznych (toksyny bakteryjne) powstają płytkowate zwapnienia tzw. płytki Randalla , które leżą podśluzówkowo na stoku brodawek nerkowych. Powiększając się płytka uszkadza nabłonek uzyskując bezpośredni konktakt z moczem.

Według powyższego wynika iż do tworzenia się złogów konieczne jest powstanie jądra krystalizacyjnego. W takim powstałym jądrze tworzą się kryształy z określonych składników moczu, i prowadzi to do zwiększania się złogów.
Największą część procentową , bo aż 40% to kamienie składające się ze szczawianu wapnia i fosforanu wapnia, 35% ze szczawianu wapnia, oraz po równo 10% z fosforanu amonowo-magnezowego i węglanu apatytu i 10% z kwasu moczowego,zaś tylko 2% z cystyny i ksantyny.

BUDOWA I RODZAJE KAMIENI MOCZOWYCH

Tworzenie się kamieni moczowych to proces wielu zmian fizyko-chemicznych. Rozpoczyna się on pierwotnie w nefronach, a dopiero w późniejszym stadium w drogach moczowych. Kamienie moczowe składają się głównie z substancji krystalicznych, a ich wielkość i kształt zależy od czasu jaki przebywały w poszczególnych odcinkach dróg moczowych Mnogie kamienie moczowe mogą pozostawać w miąższu nerki i rozrastać się powodując powstanie tzw. nerki gąbczastej, lub poprzez nierównomierne rozsianie w miąższu nerek doprowadzić do tzw. wapnicy nerek.

Kamienie dzielimy na kilka grup:

Kamienie wapniowe -to najczęstsze złogi o powierzchni gładkiej lub morwiastej, barwy ciemno-brunatnej aż do czarnej. Główny skład to szczawiany wapnia lub fosforany wapnia Na kliszy rentgenowskiej złogi wapniowe powodują intensywny kulisty lub owalny cień, najczęściej spotykany w polu miedniczki.
[link widoczny dla zalogowanych]

Kamienie z kwasu moczowego - o powierzchni gładkiej lub morwiastej, barwy ciemno-brunatnej. Powstają w następstwie zwiększonego wydalania kwasu moczowego. Złogi te widoczne są na urogramach w postaci okrągłych bądź owalnych ubytków zakontrastowania kielichów, miedniczki i moczowodu. Często tworzą formy odlewowe. Kamienie moczanowe pęcherza moczowego widoczne są na zdjęciach cystograficznych w postaci ubytków zakontrastowania.
[link widoczny dla zalogowanych]

Kamienie struwitowe - utworzone są z fosforanu amonowo-magnezowego, kruche, barwy jasno-żółtej. Są to duże kamienie odlewowe wypełniające cały układ kielichowo- miedniczkowy. Przyczyną powstawania kamieni jest zakażenie górnego odcinka układu moczowego przez bakterie mające zdolność rozkładania mocznika np. Proteus spp. Amoniak wytwarzany z mocznika alkalizuje mocz, co powoduje wytrącanie się złogów. Fosforany są najczęstszym składnikiem kamieni pęcherzowych.
[link widoczny dla zalogowanych]

Kamienie cystynowe - to złogi miękkie, woskowate, barwy miodowo-żółtej z perłowym połyskiem. Zbudowane są z czystego aminokwasu, dobrze widoczne na zdjęciach przeglądowych.

Kamienie ksantynowe - kuliste, brązowo-żółte, łamliwe, na przekroju białe. Występują bardzo rzadko.

Kamienie miękkie- czyli kamica macierzy organicznej zwana złośliwą -macierz składa się z mukoprotein i z węglowodanów. Mają konsystencję galaretowatą mogącą wykazywać uwapnienia. Występują z kamieniami typu struwit i apatyt. Wypełniają miedniczkę i kielichy, częste są wznowy z zakażeniem prowadzące do zniszczenia nerki.

A to wyjątkowo olbrzymi kamień usunięty drogą operacyjną z pęcherza:
[link widoczny dla zalogowanych]

OBJAWY KAMINICY MOCZOWEJ (diagnostyka, leczenie, profilaktyka):

Częstym objawem kamicy jest częstomocz, czyli częste, a małe ilości oddawanego przez zwierze moczu, któremu towarzyszy wyraźny trud w jego oddaniu ( za miast strumienia mocz oddawany jest małymi kropelkami, zwierze wyraźnie się napręża, i cierpi z powodu bólu). Oprócz powyższych objawów może również pojawić się krwiomocz.
W wielu przypadkach dochodzi do zatkania cewki moczowej (kamień opuszcza pęcherz moczowy, ale ponieważ jest zbyt duży zatrzymuje się w cewce moczowej). Na skutek zatkania cewki moczowej, mocz zaczyna się gromadzić w pęcherzu, co może doprowadzić do ostrej niewydolności nerek, lub pęknięcia pęcherza moczowego.
Ze względu na to iż badanie metodą palpitacyjną nie da nam jasnego obrazu choroby ponieważ w większości przypadków kamieni moczowych nie da się ich wykryć "namacalnie", zaleca się najczęściej wykonanie moczu celem wykrycia bakterii, jak i samych kryształów moczowych, krwinek białych i czerwonych oraz białka. Wskazane jest też badanie krwi w celu oceny prawidłowego funkcjonowania nerek czy wątroby, oraz czy podłożem kamienicy nerkowej nie jest jakaś inna choroba np. cukrzyca. Następną metodą diagnostyki jest wykonanie obrazu RTG, co pozwoli na określenie położenia kamieni, ich ilości i wielkości.
Przy niewielkiej ilości kamieni, możliwe jest ich usuniecie z pęcherza bez ingerencji operacyjnej, pod warunkiem, że dotychczas nie został on uszkodzony.
W takiej sytuacji rozpoczyna się wprowadzenie odpowiedniej diety , środków moczopędnych podwarunkiem, że złogi kamieniowe mają wielkość do 5 mm. Niestety dotyczy to tylko powstałych struwitów, ponieważ szczawiany wapnia są niestety nie rozpuszczalne i żadna dieta tu nie jest wstanie ich rozpuścić, ani też zapobiegać ponownemu powstawaniu.
W innych przypadkach wykonuje się e płukanie cewki moczowej, poprzez wprowadzenie specjalnego cewnika i wpuszczenia do pęcherza sporej ilości soli fizjologicznej, która przy usuwaniu jej wypłukuje wszelkie kamienie w pęcherza i dróg moczowych .
W niektórych przypadkach, gdy kamienie są bardzo duże trzeba usunąć je metodą chirurgiczną. Jest to jeden z najlepszych i najskuteczniejszych metod, która przynosi natychmiastową poprawę stanu zdrowia zwierzęcia. Aby zapobiec ponownemu powstawaniu kamieni wskazane w tym przypadku jest stosowanie indywidualnie dobranej diety.
Do dziś nie wynaleziono skutecznej metody zwalczania kamienicy nerkowej. Dla profilaktyki można zastosować diety opartej na karmach zmniejszających ryzyko tworzenia się kryształów moczowych, jednakże nie może ona trwać dłużej niż pół roku, ponieważ może dojść do bardzo poważnych zaburzeń w gospodarce przemiany materii jak i w obrębie nerek.
Bardzo istotnym elementem jest dopilnowanie, aby zwierze miało dostęp do świeżej czystej wody w dużych ilościach, oraz dogodne warunki, do regularnego oddawania moczu.
Możemy również regularnie co pół roku poddawać szczegółowym badaniom laboratoryjnym mocz zwierząt, z grupy wysokiego ryzyka, co pozwoli na natychmiastowe rozpoczęcie właściwego leczenia i postępowania.

Przydatne linki związane z tematem dopasowania odpowiedniej diety: [link widoczny dla zalogowanych]

Bibliografia:
W.L. Kupin. Praktyczne postępowanie w kamicy nerkowej. Medycyna po dyplomie 1996.
J. Kuska. O metabolicznych czynnikach powstawania kamicy moczowej. Przegl. Lek. 1984
J. Leńko. Urologia kliniczna. PZWL 1993.
W. Orłowski. Nauka o chorobach wewnętrznych tom VIII. PZWL 1990
F. Kokot. Choroby wewnętrzne. PZWL 1996
R. Góral. Zarys chirurgii tom II. PZWL 1987
J. Zimończyk-Hajduk- Opracowania- Zabrzański Wydział Lekarski Śląskiej Akademii Medycznej
Zasoby internetowe, [link widoczny dla zalogowanych]

Autor tekstu: Małgorzata Markiewicz-hodowla Rashid*PL